Substytucje akordowe

Substytucja akordowa to inaczej zamiana, zastąpienie. W substytucjach akordowych chodzi o to, żeby wiedzieć jakie akordy można zagrać zamiast podanego lub jakie można „wtrącić” pomiędzy. Temat interesujący i głównie teoretyczny, ale nie ma najmniejszego zastosowania bez praktyki =]

Pierwszą podstawową zasadą wymienialności akordów jest dowolne stosowanie akordów w obrębie „rodziny”. Jeżeli mamy napisany akord C-dur to możemy zagrać C-dur, CMaj7, C6, Cadd9 itp… Ważne by bazą był akord durowy. W ten sam sposób można wymieniać akordy z innych rodzin, przykładowo zwykły C-moll na Cm7, Cm9, Cm6, Cmadd9 itp… Największą rodziną jest rodzina akordów dominantowych mogą one zawierać nony, undecymy, tercdecymy i kwinty w każdej alteracji!

Przykład E-dur:

Mamy progresje I-bVII-IV w tonacji E-dur 🙂 W podstawowej formie zagramy E-dur D-dur A-dur, a gdyby pokombinować z akordami bardziej „barwnymi” to można zagrać Eadd9 E-dur Dsus4 D-dur Dsus2 A-dur Asus4.  Harmonia zostaje zachowana, każdy akord pełni swoją funkcję, ale dodatkowo jest więcej ruchu i barw. Najważniejsze jest właśnie zachowanie funkcji akordu. Ostatnio przyglądaliśmy się, jakie funkcje mogą pełnić akordy. Na podstawie tamtej wiedzy możemy wprowadzić kolejny rodzaj substytucji. (teraz można otworzyć tekst z funkcjami harmonicznymi i prześledzić co się dzieje)

Akord I możemy zamienić na III
Akord IV możemy zamienić na II
Akord V możemy zamienić na VII

Powyższe wymiany działają w obie strony. Pozostałe możliwości wymian są podane przy okazji funkcji harmonicznych. Ponadto można łączyć rodzaje substytucji.

Przykład E-dur D-dur A-dur

Po rozbudowaniu wyglądał:

Eadd9 E-dur Dsus4 D-dur Dsus2 A-dur Asus4
A jest IV akordem, więc możemy go wymienić na F#-moll
Eadd9 E-dur Dsus4 D-dur Dsus2 F#-moll
F#-moll możemy rozwinąć na podstawie jego rodziny:
Eadd9 E-dur Dsus4 D-dur Dsus2 F#m7 F#madd9

W ten sposób powstaje zupełnie nowa progresja zachowująca charakter pierwotnej.

Substytucja trytonowa

Kolejnym rodzajem jest tzw. „substytucja trytonowa” i dotyczy ona akordu dominant septymowego budowanego na V stopniu skali. Substytucja trytonowa polega na zastąpieniu akordu V akordem dominantowym będącym jego trytonem 🙂 Brzmi to dość skomplikowanie, ale mam nadzieję, że za chwile wszystko będzie jasne:

Skala C-dur:
C D E F G A B

V stopien to G, a akord G7 składa się z dźwięków G B D F

Tryton to interwał inaczej nazywany kwartą zwiększoną lub kwintą zmniejszoną, trytonem od G jest dźwięk Db, czyli akord G7 możemy zastąpić akordem Db7.

Dlaczego tak się dzieje?
G7 składa się z dźwięków G B D F
Db7 składa się z dźwięków Db F Ab Cb

Najważniejszymi składnikami są tercja i septyma, a te dwa akordy mają te same dźwięki w tych kluczowych składnikach z taka różnicą, że septyma pierwszego jest tercją drugiego i vice versa. Dzięki temu współdzieleniu dźwięków akordy te mogą być stosowane zamiennie. Najlepszym zastosowaniem tej substytucji jest progresja jazzowa II-V-I. W tonacji C-dur mamy Dm7 – G7 – CMaj7, a po zastosowaniu tej substytucji jest Dm7 – Db7 – CMaj7 widać od razu płynniejszy, półtonowy ruch akordów 🙂

Wtrącenie dominanty

Ostatnia metoda przerabiania progresji to wtrącenie dominanty. Przed każdy akord w progresji możemy wtrącić jego dominantę, czyli akord budowany na jego kwincie 🙂

Posługując się ponownie przykładem progresji E-dur D-dur A-dur wtrącimy dwie dominanty 🙂

Skala D-dur:
D E F# G A B C# – V stopien to A więc dominantą od D-dur będzie A7

Skala A-dur:
A B C# D E F# G# – V stopień to E więc dominantą A-dur będzie E7

Po dodaniu dominant do progresji otrzymujemy:

E-dur A7 D-dur E7 A-dur

Teraz już dysponujemy narzędziami w postaci akordów, progresji i substytucji, więc pole do popisu i eksperymentów jest ogromne. Należy również pamiętać o tym, że fakt, iż daną substytucje można zastosować nie znaczy, że trzeba ;] Pozdrawiam i powodzenia!

Autor: Marek “WilQ” K. (http://chomikuj.pl/highwolf)

Back to Top

Wykorzystuję pliki cookies w celu prawidłowego działania strony, korzystania z narzędzi analitycznych oraz zapewniania funkcji społecznościowych. Szczegóły znajdziesz w polityce prywatności. Czy zgadzasz się na wykorzystywanie plików cookies? Polityka prywatności

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close